Văn chương khơi gợi những tình cảm cao đẹp tiềm ẩn trong tâm hồn con người, làm phong phú thêm tình cảm và khiến cho cuộc sống của con người thêm phần ý nghĩa. Có rất nhiều thể loại văn chương trong đó thể loại văn tự sự sẽ được học ở chương trình văn học lớp 6. Bài viết sau đây Zicxa Books sẽ giúp các em tìm hiểu chung về văn tự sự, nắm chắc nội dung kiến thức này sẽ giúp các em học tập bộ môn Ngữ văn ngày càng tốt hơn.
1. Văn tự sự là gì, ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tự sự
Trong cuộc sống hằng ngày, con người vẫn thường kể về một chuyện nào đó cho những người khác nghe và ngược lại họ cũng thường được nghe người khác kể cho nghe về chuyện nào đó. Trong hoạt động kể chuyện, khi người kể thông báo, giải thích và làm cho người nghe nắm được nội dung mình kể; khiến người nghe chú ý, muốn tìm hiểu nội dung mà người kể muốn thông báo đến người nghe, nắm bắt hết các thông tin mà người kể truyền đạt.
Đây chính là phương thức tự sự, những câu chuyện được kể lại đó chỉ có ý nghĩa khi chúng đáp ứng được nhu cầu hiểu biết của người nghe về một chủ đề nào đó mà người kể đề cập đến.
2. Những biểu hiện của phương thức tự sự trên văn bản tự sự
Phương thức tự sự có những biểu hiện cụ thể như sau:
Nhờ phương thức tự sự, mà người kể sẽ làm cho người nghe có thể nắm được nội dung câu chuyện như: kể về ai, ở thời nào, sự việc chính là gì, diễn biến của sự việc ra sao, kết thúc thế nào, chuyện đem lại ý nghĩa gì,...?
Phương thức tự sự là sẽ trình bày một chuỗi các sự việc theo trình tự nhất định, trình tự này tuân thủ đặc điểm có trước có sau, có mở đầu, có tiếp diễn và kết thúc.
Chúng ta có thể thấy được các đặc điểm này của phương thức tự sự qua việc phân tích các diến biến sự việc chính trong truyện Thánh Gióng vừa học ở tiết trước.
+ Truyện kể về người anh hùng Gióng, dưới thời Hùng Vương thứ sáu; sự việc chính là thánh Gióng đánh giặc cứu nước, câu chuyện đã cho thấy tinh thần yêu nước, ý chí anh hùng ra sức bảo vệ non sông của dân tộc ta.
+ Các sự việc trong câu chuyện này đã được sắp xếp và trình bày theo một trật tự nhất định, sự sắp xếp này chính là phương thức tự sự của truyện. Chúng ta có thể tóm tắt trình tự diễn biến các sự việc chính của câu chuyện Thánh Gióng như sau:
(1). Sự ra đời của Gióng;
(2). Gióng đã biết nói và đứng lên nhận trách nhiệm đánh giặc;
(3). Gióng ăn rất nhiều và lớn nhanh như thổi;
(4). Gióng đứng dậy vươn vai thành tráng sĩ mặc áo giáp sắt, cưỡi ngựa sắt, cầm roi sắt ra trận để đánh giặc;
(5). Thánh Gióng đánh tan quân giặc;
(6). Thánh Gióng cưỡi ngựa lên núi, cởi áo giáp sắt bỏ lại rồi bay về trời;
(7). Vua đã phong danh hiệu và lập đền thờThánh Gióng;
(8). Những dấu tích còn lại của câu chuyện Thánh Gióng đến ngày nay.
Mỗi sự việc trên đây đều có một ý nghĩa riêng nhằm giúp tạo thành ý nghĩa của toàn bộ câu truyện. Trật tự từ đầu đến cuối là thứ tự diễn biến của các sự việc không thể đảo lộn được.
3. Luyện tập
a. Em hãy đọc mẩu chuyện sau và thực hiện theo các yêu cầu:
Ông già và thần chết
Một lần ông già đẵn xong củi và mang về. Phải mang đi xa ông già kiệt sức, đặt bó củi xuống rồi nói:
- Chà, giá Thần Chết đến mang ta đi thì có phải hơn không!
Thần Chết đến và bảo:
- Ta đây, lão cần gì nào?
Ông già sợ hãi bảo:
- Lão muốn ngài nhấc hộ bó củi lên cho lão.
(Lép Tôn-xtôi, Kiến và chim bồ câu)
- Phân tích phương thức tự sự của câu chuyện trên
- Qua câu chuyện này, em có thể rút ra ý nghĩa gì?
Gợi ý làm bài:
- Diễn biến của các sự việc chính – cũng chính là diễn biến trong suy nghĩ của ông già:
+ Ông già mang củi về nhưng bị kiệt sức
+ Ông già than thở và nhắc đến Thần Chết
+ Thần Chết xuất hiện ngay lập tức
+ Ông già lái câu chuyện đi hướng khác để không phải chết.
- Câu chuyện ngụ ý về lòng yêu cuộc sống của con người, dù khó khăn thì sống bao giờ cũng hơn là phải chết.
b. Kể lại câu chuyện Con Rồng cháu Tiên để giải thích vì sao người Việt Nam lại tự xưng là con Rồng cháu Tiên.
Để thực hiện được yêu cầu trên em cần phải tiến hành các bước như sau:
- Đọc và tóm tắt được các sự việc chính trong truyền thuyết Con Rồng cháu Tiên. Cần tóm tắt ngắn gọn các sự việc chính và sắp xếp theo trình tự đảm bảo phản ánh chân thực câu chuyện
- Dựa vào diễn biến của các sự việc đã tóm tắt để kể lại câu chuyện Con Rồng cháu Tiên.
Lưu ý rằng học sinh cần phải ý thức rõ về mục đích của phương thức tự sự ở đây. Kể câu chuyện này là để giải thích về nguồn gốc Rồng Tiên của nhân dân Việt Nam. Vì vậy, em chỉ cần kể lại vắn tắt câu chuyện theo những sự việc được lựa chọn nhằm giải thích chứ không cần phải kể lại toàn bộ câu chuyện.
Trên đây, Zicxa Books vừa tổng hợp lại những nội dung kiến thức cơ bản trong bài học Tìm hiểu chung về văn tự sự. Hy vọng những kiến thức trên sẽ giúp các em nắm rõ nội dung chính của bài học. Chúc các em học tốt.
Discussion about this post